Στο πλαίσιο της προσέγγισης Reggio Emilia, το provocation, η πρόκληση είναι μια προσεκτικά σχεδιασμένη δραστηριότητα ή διάταξη υλικών, που έχει σκοπό να προκαλέσει ή να τονώσει τη σκέψη, την περιέργεια και την εξερεύνηση των παιδιών.

Οι προκλήσεις έχουν σχεδιαστεί για να προκαλούν απαντήσεις, οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν επίλυση προβλημάτων, δημιουργική σκέψη ή εμβάθυνση στην κατανόηση μιας έννοιας.

Μπορεί να προέρχονται από τα ενδιαφέροντα των παιδιών ή την πρόθεση του εκπαιδευτικού να εισάγει μια νέα ιδέα. Είναι ανοιχτού τύπου, χωρίς προκαθορισμένο αποτέλεσμα, ενθαρρύνοντας την ατομική ερμηνεία και ανταπόκριση.

«Το περιβάλλον ως τρίτος δάσκαλος», μία από τις βασικές αρχές του παιδαγωγικού προγράμματος Reggio Emilia…

Φανταστείτε μία σχολική τάξη στην οποία το παιδί ακολουθεί τον δικό του δρόμο μάθησης στον προσωπικό του χρόνο με άπειρες δυνατότητες, μέσα από πειραματισμό, δοκιμές, ανακαλύψεις, άλλοτε ατομικά και αρκετές φορές αλληλεπιδρώντας.

Ο παιδαγωγός ή οι παιδαγωγοί (αρκετές φορές για το στήσιμο ενός provocation συνεργάζονται άνθρωποι διαφορετικών ειδικοτήτων) προετοιμάζουν το περιβάλλον (εσωτερικό ή εξωτερικό) – ένα τραπέζι, έναν πάγκο, το πάτωμα κ.ά.- στο οποίο μπορεί να συνυπάρχουν φυσικά και βιομηχανικά υλικά με μια απόλυτα προσεγμένη αισθητική. Στα τραπέζια μπορεί να τοποθετηθούν επίσης, γραφική ύλη, πηγές φωτός, ψηφιακά μέσα… Ο Vygotsky πρότεινε ότι, τα είδη των υλικών που επιλέγονται, θα πρέπει να διευκολύνουν την ανάπτυξη ανώτερων νοητικών διεργασιών.

Τα παιδιά περιεργάζονται τον χώρο χωρίς να τους δοθούν συγκεκριμένες οδηγίες (άρα και να κατευθυνθεί συγκεκριμένα η σκέψη τους) και αρχίζουν παίζοντας, να ανακαλύπτουν σχέσεις μεταξύ των υλικών & των αντικειμένων, ενώ οι παιδαγωγοί καταγράφουν τις σκέψεις τους.

«Materials are the text of early childhood classrooms. Unlike books filled with facts and printed with words, materials are more like outlines. They offer openings and pathways by and through which children may enter the world of knowledge. Materials become the tools with which children give form to and express their understanding of the world and the meanings they have constructed.» – Harriet Cuffaro, Experimenting with the World

*Στις φωτογραφίες, ένα provocation που στήθηκε στην Πλατεία της Προσχολικής.