Το ερευνητικό δοκίμιο αποτελεί μία από τις σημαντικότερες ακαδημαϊκές προκλήσεις, που συναντούν οι μαθητές στα πλαίσια του προγράμματος. Kάθε μαθητής του Diploma πρέπει να εκπονήσει μια ερευνητική εργασία σε ένα από τα μαθήματα που έχει επιλέξει. Είναι μια απαιτητική, διανοητική, διερευνητική διαδικασία, μέσω της οποίας ο μαθητής επιλέγει να εμβαθύνει σε ένα πεδίο θεωρητικής γνώσης που τον ενδιαφέρει προσωπικά, και να δώσει τις δικές του πρωτότυπες απαντήσεις στα ερωτήματα που γεννιούνται.
Το 4.000 λέξεων δοκίμιο, προϋποθέτει και αναδεικνύει ένα μεγάλο εύρος δεξιοτήτων του μαθητή σε πολλούς διαφορετικούς τομείς.
Η μάθηση βιώνεται ως αποτέλεσμα μιας διαδικασίας έρευνας, λεπτομερούς αναστοχασμού και αξιολόγησης των στοιχείων που χρησιμοποιήθηκαν, καθώς και βαθιάς κατανόησης του επιλεγμένου, παγκόσμιας σημασίας, θέματος. Οι μαθητές αναπτύσσουν σωστά δομημένη και βαθιά γνώση, καθώς εξασκούνται, με δημιουργικό τρόπο, στη συλλογή και ερμηνεία στοιχείων και δεδομένων που μπορούν να αποδειχθούν μέσω σωστού σχεδιασμού, παραθεμάτων και λογικών επιχειρημάτων.
Κάθε μαθητής επιλέγει το θέμα του ερευνητικού δοκιμίου με το οποίο θέλει να ασχοληθεί στα τέλη Ιανουαρίου του 1ου έτους του Diploma υπό την καθοδήγηση του διδάσκοντα και επιβλέποντα καθηγητή και του Συντονιστή του ερευνητικού δοκιμίου. Εξοικειώνονται με τα προαπαιτούμενα και τα χρονοδιαγράμματα, σύμφωνα με τους κανονισμούς του IB DP, μέσα από μια σειρά εργαστηρίων, διαλέξεων και εξατομικευμένων συμβουλευτικών συναντήσεων. Η εργασία, το παραγόμενο ακαδημαϊκό προϊόν, υποβάλλεται στον Συντονιστή του IB DP στις αρχές Δεκεμβρίου του 2ου έτους.
